Geld & Meer

Griekenland is zonder enige twijfel hét hete onderwerp binnen de Europese economie.

Eind juni raakte nog bekend dat ook de Belgische overheid en het bedrijfsleven zich in alle discretie voorbereidden op een eventuele Grexit. Hoe staat het ondertussen? Gaat het écht zover komen?

Paniek in de Eurofabriek?

Of eerder een storm in een glas water? Toen heel wat instanties alarmeerden dat een Grexit ons Belgenlandje een smak geld zou kosten, dreigde de Belgische economie even in een rep en roer komen te staan. Het bankwezen bleef er thans verbazingwekkend kalm onder. En terecht.

Weinig tot geen gevolgen voor Grieken in ons land

Ik weet wat enkelen nu denken: “storm in een glas water, zeg je daar. Maar wat betekent een mogelijke Grexit nu voor België?” Een terechte opmerking. Zeker als je weet dat sommige mensen vrezen voor het ergste. Ook voor Grieken die momenteel in België wonen. Zeker na de ‘njet’ van de Grieken enkele weken terug.

Want wat als Griekenland niet enkel afstand doet van de Europese munteenheid? Maar ook van Europa op zich? Buitenlandse Zaken wist de gemoederen meteen te bedaren. Zo zou de gevreesde Grexit uitsluitend betrekking kunnen hebben op de munteenheid. Griekenland uit de Europese Unie stappen? Vrijwel onmogelijk. En dan nog: mocht het gebeuren, kunnen Grieken die in België wonen een beroep doen op een reeks verdragen. In het verleden werden tussen verschillende EU-landen verdragen gesloten waardoor desbetreffende inwoners van die landen probleemloos kunnen verhuizen. Naar een land van keuze, zonder de nieuwe nationaliteit te hoeven aannemen. Oef!

De kranten staan er vol van en ook het nieuws vernoemt het weer duchtig: het hele verhaal rond het failliet van Dexia en verschillende beleggers die daardoor geld zijn verloren is nog niet gedaan. De aandeelhouders, Arco-coöperanten in deze, zijn mensen die aandelen hadden bij Dexia. De veronderstelling is dat deze spaarders die aandelen als “ultraveilige risicoloze belegging” hebben voorgesteld gekregen, maar nu wel met de gebakken peren zitten. De belegging was toch niet zo veilig en risicoloos als gedacht. Ruim 800 000 mensen verliezen zo hun spaargeld, en dat is natuurlijk zeker niet leuk. Want er zullen wel gewiekste beleggers zijn geweest die dachten dat het wel mooi was hier een graantje mee te pikken, maar er zullen evengoed vele mensen geweest zijn die inderdaad op het advies van hun bankier hebben vertrouwd.

Er zijn twee mogelijke aflopen. Er is in België namelijk een bescherming, een staatswaarborg, in sommige gevallen. In dat geval zou het spaargeld van de beleggers gedekt zijn, en betaalt de overheid die mensen terug. Anderzijds kan men ook zeggen dat beleggers nu eenmaal risico’s lopen, altijd, en dat een belegging positief of negatief kan uitdraaien. In dit geval negatief dus: pech voor de spaarders.

Vorig jaar had men nog gezegd dat de waarborg zou kunnen worden aangesproken, maar vandaag is men daar niet meer zo zeker van. De auditeur van de Raad van State oordeelde dat die waarborg gebruiken onwettig zou zijn. Het ziet er dus naar uit dat, als de Raad van State het advies volgt, het tweede scenario wel eens het ware zou kunnen zijn.

Wat vinden jullie?

Je hoort in het nieuws de laatste jaren vaak praten over ratingbureau’s. Klinkende namen zijn Standard & Poor’s en Moody’s (of Moody’s Investors Service). Vooral in verband met de bankencrisis zijn deze instanties vaak in het nieuws gekomen. Maar wat doen deze mannen nu eigenlijk?

Een ratingbureau geeft aan de hand van een kredietrating of obligatierating een beoordeling weer over de kredietwaardigheid van een bepaalde instantie. Er wordt een onderzoek gedaan naar de obligaties en er is een jaarlijkse nieuwe controle. Wanneer er twijfel bestaat dat een bepaalde obligatie nog steeds een goede rating heeft, zal deze herzien worden. Er wordt dan ook meteen aangekondigd dat er nog een herziening op touw staat, en of er een positieve dan wel een negatieve aanpassing wordt verwacht. Dankzij de ratings weet je als belegger dus goed of je investeert in systemen met weinig risico of met veel risoco (ook wel speculatief genoemd).

Wat hebben ratingbureaus te maken met de kredietcrisis?

Sinds 2007 is de rating van vele obligaties serieus gedaald. Maar volgens de gemeenschap gebeurde dit nog niet snel genoeg: de huizenmarkt was in de VS al serieus in een neerwaartse spiraal beland toen er nog geen sprake was van herzieningen. Men was dus nog niet gealarmeerd terwijl dit wel zo had moeten zijn. Ook niet geheel onbelangrijk is het feit dat ratingbureaus werken in opdracht van uitgevers van obligaties. Er wordt dus wel eens gedacht aan belangenvermenging, wat niet verwonderlijk moet zijn: ratingbureaus werken voor banken, ze negatief beoordelen is in hun eigen vel snijden dus!

Ratings zeggen niet alles, maar geven wel een goede algemene tendens weer. Ze kunnen interessant zijn om de waarde van een obligatie (of een staat in het algemeen) correct in te schatten. Misschien hoorde je ook wel dat Moody’s de rating van België naar Aa3 verlaagde. Verlagen is niet goed uiteraard, maar we zitten met die rating nog steeds wel in de categorie van de “uitstekende kwaliteit”. Ratings naar waarde schatten is dus zeer belangrijk!

Ja, dit filmpje is in ’t Engels, maar het is echt wel supergoed EN de moeite! De basis van de financiële crisis wordt klaar en duidelijk uitgelegd, aan de hand van infographics en animatie!

Via Holly Lasvenkova.